ఆది పర్వము-పంచమాశ్వాసము-15
ద్రోణుఁడు హస్తి పురంబునకు వచ్చుట
చ.
ధనపతితో దరిద్రునకుఁ దత్త్వవిదుం డగువానితోడ మూ
ర్ఖునకుఁ బ్రశాంతుతోడఁ గడుఁ గ్రూరునకున్ రణశూరుతోడ భీ
రునకు వరూథితోడ నవరూథికి సజ్జనుఁతోడఁ గష్టదు
ర్జనునకు నెవ్విధంబునను సఖ్యము దా నొడఁగూడ నేర్చునే. 204

ఇంకా ఇలా ధనపతితో దరిద్రునకు తత్త్వవిదునితో మూర్ఖునకు ప్రశాంతునితో క్రూరునకు పరాక్రమవంతునితో భీరునకు కవచముగల వానితో అదిలేనివానికి మంచివానితో చెడ్డవానికి ఏవిధంగా సఖ్యము కుదురుతుంది అని కూడా ద్రుపదుడు ద్రోణునితో అన్నాడు.
క.
సమశీలశ్రుతయుతులకు, సమధనవంతులకు సమసుచారిత్రులకుం
దమలో సఖ్యమును వివా, హము నగుఁ గా కగునె రెండు నసమానులకున్. 205

శీలము, ధనము, చరిత్ర సమంగా కలవారి మధ్య సఖ్యము, వివాహము సంభవం కాని అవి అసమానులమధ్య జరగవు కదా.
వ.
మఱి యట్లుం గాక రాజులకుఁ గార్యవశంబునం జేసి మిత్త్రామిత్త్ర సంబంధంబులు సంభవించుం గావున మాయట్టిరాజులకు మీయట్టి పేదపాఱువారలతోఁ గార్యకారణం బైన సఖ్యం బెన్నండును గానేర దని ద్రుపదుం డైశ్వర్యగర్వంబున మెచ్చక పలికిన విని ద్రోణుం డవమానజనిత మన్యుఘూర్ణమాన మానసుండయి యెద్దియుం జేయునది నేరక పుత్త్రకళత్రాగ్నిహోత్రశిష్య గణంబులతో హస్తిపురంబునకు వచ్చె నంత నప్పుర బహిరంగణంబున ధృతరాష్ట్ర పాండునందను లందఱు గందుక క్రీడాపరులయి వేడుకతో నాడుచున్నంత నక్కాంచనకందుకం బొక్కనూతం బడి. 206
ఆ.
నీరిలోనఁ దోఁచు తారక ప్రతిబింబ, మొక్కొ యనఁగ వెలుఁగుచున్న యపుడు
రాచకొడుకు లెల్లఁ జూచుచు నుండిరి, దానిఁ బుచ్చుకొనువిధంబు లేక. 207
వ.
అట్టి యవసరంబున . 208
క.
నానావిధశరశరధుల, తో నున్నతచాపధరుఁడు ద్రోణుఁడు వారిం
గానఁ జనుదెంచి యంతయుఁ, దా నప్పు డెఱింగి రాజతనయుల కనియెన్. 209
శరధులతోన్=అమ్ములపొదులతోడను
ఉన్నతచాపధరుఁడు=పొడుగు విల్లును ధరించినవాఁడు
చ.
భరతకులప్రసూతులరు భాసురశస్త్రమహాస్త్రవిద్యలం
గరము ప్రసిద్ధుఁ డై పరఁగు గౌతము శిష్యుల రిట్టిమీకు దు
ష్కరముగ నూతిలోఁ బడిన కాంచనపిండు గొనంగ లేకయొం
డొరులమొగంబు చూచి నగు చుండఁగఁ జన్నె యుపాయహీనతన్. 210
పిండున్=బంతిని
గౌతము శిష్యులు అనటం జరిగిందేమిటి? కురు పాండు పుత్రులు కృపాచార్యుని శిష్యులు కదా. కృపాచార్యులు శరద్వంతుని కుమారుడు గౌతముని మనవడు కదా.
వ.
దీని బాణపరంపరం జేసి పుచ్చి యిచ్చెదఁ జూడుఁ డీవిద్య యొరు లెవ్వరు నేరరని ద్రోణుం డొక్కబాణం బభిమంత్రించి దృష్టిముష్టి సౌష్టవంబు లొప్ప నక్కందుకంబు నాటనేసి దాని పుంఖంబు మఱియొక బాణంబున నేసి తత్పుంఖం బొండొక బాణంబున నేసి వరుసన బాణ రజ్జువు గావించి దానిం దిగిచికొని యిచ్చినం జూచి రాజకుమారులెల్ల విస్మయం బంది ద్రోణుం దోడ్కొని చని భీష్మున కంతయు నెఱింగించిన నాతండును. 211
దృష్టిముష్టి సౌష్టవంబు=చూపు పిడికిళ్ళ నేర్పు చేత
పుంఖంబు=పిడి
క.
ఎందుండి వచ్చి తిందుల, కె దుండఁగ నీకు నిష్ట మెఱిఁగింపుము స
ద్వందిత యని యడిగిన సా, నందుఁడు ద్రోణుండు భీష్మునికి ని ట్లనియెన్. 213
వ.
ఏ నగ్ని వేశుం డనుమహామునివరునొద్ద బ్రహ్మచర్యాశ్రమంబున వేదాధ్యయనంబు సేసి ధనుర్వేదం బభ్యసించు చున్ననాఁడు పాంచాలపతి యైన పృషతుపుత్త్రుండు ద్రుపదుం డనువాఁడు నాకిష్టసఖుం డయి యెల్లవిద్యలు గఱచి యేను పాంచాల విషయంబునకు రాజయిననాఁడు నాయొద్దకు వచ్చునది నారాజ్య భోగంబులు ననుభవింప నర్హుండవని నన్నుఁ బ్రార్థించి చని పృషతు పరోక్షంబునఁ దద్దేశంబునకు రా జయి యున్న నేను గురునియుక్తుండ నై గౌతమిం బాణిగ్రహణంబు సేసి యిక్కుమారు నశ్వత్థామ నధిక తేజస్వి నాత్మజుం బడసి ధనంబు లేమిం గుటుంబ భరణంబునం దసమర్థుండ నయి యుండియు. 214
విషయంబునకున్=దేశమునకు
గౌతమి అంటే కృపాచార్యుని చెల్లెలయిన కృపి యేనా?
క.
పురుషవిశేషవివేకా, పరిచయు లగు ధరణిపతులపాలికిఁ బోవం
బరులందు దుష్ప్రతిగ్రహ, భర మెదలో రోసి ధర్మపథమున నున్నన్. 215
పురుషవిశేష వివేక అపరిచయులు=గొప్పవారిని వివేకము నెఱుఁగని వారలు
దుష్ప్రతిగ్రహ=చెడ్డ దానమును గొనుట
క.
ధనపతులబాలురు ముదం,బున నిత్యముఁ బాలు ద్రావఁ బోయిన నస్మ
త్తనయుండు వీఁడు బాల్యం, బున నేడ్చెను బాలు నాకుఁ బోయుం డంచున్. 216
వ.
దానిం జూచి దారిద్ర్యంబునకంటెఁ గష్టం బొండెద్దియు లేదు దీని నా బాలసఖుండగు పాంచాలుపాలికిం బోయి పాచికొందు నాతండు దనదేశంబున కభిషిక్తుండు గాఁ బోవుచుండి నన్ను రాఁ బనిచి పోయె. 217