ఆది పర్వము-తృతీయాశ్వాసము-౧౫
ఇంద్రుడు స్వర్గానికి వచ్చిన యయాతితో యిట్లనియె.
క.
కొడుకు జవ్వనంబు గొని నీవు నిజరాజ్య, భూరిభరము వానిఁ బూన్చునప్పు
డతని కెద్ది గఱపి తని యడిగిన హరి, కయ్యయాతి యిట్టు లనుచుఁ బలికె.౨౦౨
పూరుడిని రాజ్యాభిషిక్తుడిని చేసినప్పుడు అతనికి ఏమేం బుద్ధులు కరపావో చెప్పమంటా డింద్రుడు యయాతిని.
యయాతి పూరునకు బోధించిన నీతులు
క.
ఎఱుక గలవారిచరితలు, గఱచుచు సజ్జనులగోష్ఠిఁ గదలక ధర్మం
బెఱుఁగుచు నెఱిగినవానిని, మఱవ కనుష్ఠించునది సమంజసబుద్ధిన్.౨౦౩
పెద్దల చరిత్రలు తెలుసుకుంటూ, సుజనులతోడి సంభాషణల్లో పాలుపంచుకుంటూ ధర్మాన్ని తెలుసుకుంటూ, తెలుసుకున్న దానిని మంచిబుద్ధితో ఆచరిస్తూ ఉండాలి.
క.
ఇచ్చునది ధనము పాత్రున, కచ్చుగ నొరు వేఁడ కుండునది యభిముఖు లై
వచ్చినయాశార్ధుల వృథ, పుచ్చక చేయునది సర్వభూతప్రీతిన్.౨౦౪
పాత్రుడైన వానికే ధనాన్ని ఇవ్వాలి. అపాత్రదానం కూడదు. ఇతరులనెప్పుడూ యాచించకుండా వుండాలి. ఆశించి వచ్చిన వారిని వృథ పుచ్చకుండా సర్వభూతములకు హితమైన వానినే చేస్తూ ఉండాలి.
క.
మనమునకుఁ బ్రియంబును హిత, మును బథ్యముఁదథ్యమును నమోఘమధురం
బును బరిమితమును నగుపలు, కొనరఁగఁ బలుకునది ధర్మయుతముగ సభలన్.౨౦౫
సభలలో మాట్లాడవలసిన విధానాన్ని నిర్దేశిస్తున్నాడు చూడండి.
మనసుకు ప్రియాన్ని హితాన్ని కలిగించేవి, పథ్యమయ్యేవి, తథ్యమయ్యేవి, అమోఘమైనవి, మధురమైనవి, పరిమితమైనవి, అయ్యే పలుకులనే ధర్మయుతముగా ఒప్పేటట్లుగా సభలలో పలకాలి.
సీ.
వదన బాణాసన వ్యక్తముక్తము లై న పలుకు లన్కడువాఁడి బాణతతులఁ
బరమర్మ లక్ష్యముల్ పాయక భేదించు చుండెడు దుర్జనయోధవరుల
కడ నుండకున్నది కరుణ యార్జవ మక్షజయము సత్యంబును శమము శౌచ
మను వీని యెద నిల్పునది శత్రుషడ్వర్గజయ మందునది శుద్ధశాంతబుద్ధి
తే.
మదముఁ గామంబు గ్రోధంబు మత్సరంబు
లోభమును మోహమును నను లోని సహజ
వైరి వర్గంబు నొడిచినవాఁడ యొడుచు
నశ్రమమంబున వెలుపలి యహితతతుల.౨౦౬
ఉన్నది=ఉండునది
ఆర్జవము=ఋజుభావము
అక్షజయము=ఇంద్రియజయము
ఒడిచిన=ఓడించిన
నోటినుండి వెలువడే బాణాల్లాటి మాటలతో ఇతరుల మర్మ లక్ష్యాలను భేదించే చెడ్డవారి దగ్గర ఉండకూడదు. మనసులో ఎప్పుడూ కరుణ, ఋజు భావము, ఇంద్రియజయము, సత్యం, శమము, శౌచము- వీనినే నిలుపుకోవాలి. శుద్ధమైన శాంతబుద్ధితో అరిషడ్వర్గాలను జయించాలి. మదము, కామము, కోపము, అసూయ, లోభము, మోహము అనే మనలోని సహజమైన శత్రువర్గాన్ని ఓడించినవాడే బయటి అహితాల్నికూడా శ్రమ లేకుండా జయించగలుగుతాడు.
ఇవీ యయాతి తన కొడుకునకు ఉపదేశించిన ఉపదేశాలు. మనందరం మన పిల్లలకు కూడా ఇవన్నీ చెప్దామా.
ఇంద్రుడు స్వర్గానికి వచ్చిన యయాతితో యిట్లనియె.
క.
కొడుకు జవ్వనంబు గొని నీవు నిజరాజ్య, భూరిభరము వానిఁ బూన్చునప్పు
డతని కెద్ది గఱపి తని యడిగిన హరి, కయ్యయాతి యిట్టు లనుచుఁ బలికె.౨౦౨
పూరుడిని రాజ్యాభిషిక్తుడిని చేసినప్పుడు అతనికి ఏమేం బుద్ధులు కరపావో చెప్పమంటా డింద్రుడు యయాతిని.
యయాతి పూరునకు బోధించిన నీతులు
క.
ఎఱుక గలవారిచరితలు, గఱచుచు సజ్జనులగోష్ఠిఁ గదలక ధర్మం
బెఱుఁగుచు నెఱిగినవానిని, మఱవ కనుష్ఠించునది సమంజసబుద్ధిన్.౨౦౩
పెద్దల చరిత్రలు తెలుసుకుంటూ, సుజనులతోడి సంభాషణల్లో పాలుపంచుకుంటూ ధర్మాన్ని తెలుసుకుంటూ, తెలుసుకున్న దానిని మంచిబుద్ధితో ఆచరిస్తూ ఉండాలి.
క.
ఇచ్చునది ధనము పాత్రున, కచ్చుగ నొరు వేఁడ కుండునది యభిముఖు లై
వచ్చినయాశార్ధుల వృథ, పుచ్చక చేయునది సర్వభూతప్రీతిన్.౨౦౪
పాత్రుడైన వానికే ధనాన్ని ఇవ్వాలి. అపాత్రదానం కూడదు. ఇతరులనెప్పుడూ యాచించకుండా వుండాలి. ఆశించి వచ్చిన వారిని వృథ పుచ్చకుండా సర్వభూతములకు హితమైన వానినే చేస్తూ ఉండాలి.
క.
మనమునకుఁ బ్రియంబును హిత, మును బథ్యముఁదథ్యమును నమోఘమధురం
బును బరిమితమును నగుపలు, కొనరఁగఁ బలుకునది ధర్మయుతముగ సభలన్.౨౦౫
సభలలో మాట్లాడవలసిన విధానాన్ని నిర్దేశిస్తున్నాడు చూడండి.
మనసుకు ప్రియాన్ని హితాన్ని కలిగించేవి, పథ్యమయ్యేవి, తథ్యమయ్యేవి, అమోఘమైనవి, మధురమైనవి, పరిమితమైనవి, అయ్యే పలుకులనే ధర్మయుతముగా ఒప్పేటట్లుగా సభలలో పలకాలి.
సీ.
వదన బాణాసన వ్యక్తముక్తము లై న పలుకు లన్కడువాఁడి బాణతతులఁ
బరమర్మ లక్ష్యముల్ పాయక భేదించు చుండెడు దుర్జనయోధవరుల
కడ నుండకున్నది కరుణ యార్జవ మక్షజయము సత్యంబును శమము శౌచ
మను వీని యెద నిల్పునది శత్రుషడ్వర్గజయ మందునది శుద్ధశాంతబుద్ధి
తే.
మదముఁ గామంబు గ్రోధంబు మత్సరంబు
లోభమును మోహమును నను లోని సహజ
వైరి వర్గంబు నొడిచినవాఁడ యొడుచు
నశ్రమమంబున వెలుపలి యహితతతుల.౨౦౬
ఉన్నది=ఉండునది
ఆర్జవము=ఋజుభావము
అక్షజయము=ఇంద్రియజయము
ఒడిచిన=ఓడించిన
నోటినుండి వెలువడే బాణాల్లాటి మాటలతో ఇతరుల మర్మ లక్ష్యాలను భేదించే చెడ్డవారి దగ్గర ఉండకూడదు. మనసులో ఎప్పుడూ కరుణ, ఋజు భావము, ఇంద్రియజయము, సత్యం, శమము, శౌచము- వీనినే నిలుపుకోవాలి. శుద్ధమైన శాంతబుద్ధితో అరిషడ్వర్గాలను జయించాలి. మదము, కామము, కోపము, అసూయ, లోభము, మోహము అనే మనలోని సహజమైన శత్రువర్గాన్ని ఓడించినవాడే బయటి అహితాల్నికూడా శ్రమ లేకుండా జయించగలుగుతాడు.
ఇవీ యయాతి తన కొడుకునకు ఉపదేశించిన ఉపదేశాలు. మనందరం మన పిల్లలకు కూడా ఇవన్నీ చెప్దామా.
Post a Comment